Bu program işte eşitlik sağlıyor

Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının 5’incisi (SKA 5) 2030 yılına kadar toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını, kadınların ve kızların güçlenmesini öngörüyor. SKA 5’in hedef ve göstergeleri arasında kadınların siyaset, iş dünyası ve sosyal alanlar olmak üzere her alanda karar mekanizmalarında daha fazla yer alması için eşit fırsatların sağlanması da yer alıyor.

İlerleme yavaş

Yapılan tüm çalışmalara ve atılan tüm adımlara rağmen, hem Türkiye’de hem de dünyada iş dünyasında toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik ilerleme yavaş. TÜİK’in 2023 yılında yayımladığı verilere göre kadınların işgücüne katılım oranı %32,8 olurken, 2024 yılında yayımladığı verilerine göre bu oran yalnızca %35,1’e yükselebildi. Orta ve üst düzey yönetici pozisyonundaki kadın oranları ise geriledi. TÜİK’in 2023 yılında yayımladığı verilerde orta-üst düzey kadın yönetici oranı %20,7 iken 2024 yılında yayımladığı verilere göre bu oran %19,6. Cinsiyetler arası ücret/kazanç farkına bakıldığında ise tüm eğitim düzeylerinde farkın erkekler lehine olduğu görülüyor. Bu fark ilkokul ve altı mezunlarında %12,4 olurken yükseköğretim mezunlarında %17,1’e çıkıyor.

Güçlü bir destek

Şirketler istihdamındaki payları, geniş coğrafyalara yayılan değer zincirleri ve geniş kitlelere ulaşabilme kapasiteleriyle toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasında önemli bir aktör. İş dünyasının en çok katkı sağlayabileceği alanların başında ise işgücüne katılım oranı, kadınların her seviyede eşit temsil edilmesi ve eşit değerdeki işe eşit ücret geliyor. UN Global Compact Hedef Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Programı iş dünyasının bu alandaki çabalarına ivme kazandırmayı, süreci hızlandırmayı amaçlıyor; iddialı adımlar atılması için şirketleri destekliyor. Programa katılan şirketler, Kadının Güçlenmesi İlkeleri Cinsiyet Uçurumu Analiz Aracı ile cinsiyet eşitliği alanında kendi performanslarını değerlendirebilecek. Ardından kapasite artırmaya yönelik atölye çalışmalarına ve ulusal, bölgesel ve küresel düzeyde oturumlara katılarak hedeflerini ve yol haritalarını belirleyebilecekler.

Yeni hedefler

Programın önceki dönem katılımcılarının %75,7’si programla birlikte şirketlerinde toplumsal cinsiyetin sağlanması için yeni hedefler belirledi ve önemli adımlar attı. Bunlar arasında mentorluk ağları kurarak kadınlara profesyonel gelişme fırsatları sunmak, işe alım görüşmelerini yürüten ekiplerde cinsiyet dengesini sağlamak, toplumsal cinsiyet konusunda duyarlı bir dil kullanılmasını desteklemek, işyerinde esnek ve aile dostu çalışma koşulları sağlamak, cinsiyetler arasındaki ücret dengesizliklerini gidermek için daha fazla çaba göstermek gibi çalışmalar yer alıyor. Program aynı zamanda katılan şirketlere Birleşmiş Milletler Kadının Güçlenmesi Prensipleri’ni hayata geçirmeleri ve Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları yolunda somut adımlar atmaları için destek oldu.

‘Bizim Evde Eşitlik Var’

Erken çocukluk döneminde duygusal ihmalin önlenmesi konusuna çalışan Geleceğe Dokunan Anneler ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda projeler yürüten Awen for Us, toplumda cinsiyet eşitliği bilincinin yaygınlaşması ve kalıcı bir kültüre dönüşmesi için çalışmalarını sürdürüyor. İş birliği kapsamında faaliyetlerini sürdüren Evde Eşitlik Var inisiyatifi, çocuk gelişiminde en önemli konu başlıkları arasında yer alan ve temelleri ailede atılan toplumsal cinsiyet eşitliğine dikkat çekmek amacıyla yola çıktı. Çocukların yerleşik toplumsal cinsiyet kodlarından bağımsız yetişmelerine katkı sağlamak amacıyla “Bizim Evde Eşitlik Var” isimli etkileşimli hikâye kitabı ve “Evde Eşitlik Var Kılavuzu”nu aileler, okul öncesi eğitimciler ve çocuklarla buluşturdu. Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı’nın destekleriyle hayata geçirilen proje, Doç. Dr. Sevgi Kesim Güven’in katkılarıyla Prof. Dr. İsmihan Artan tarafından kaleme alınan ve Esra Sabık Turgut’un çizgileriyle hayat bulan “Bizim Evde Eşitlik Var” isimli etkileşimli hikâye kitabını, Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’nın (KEDV) katkılarıyla kadın ve çocuk merkezlerine ulaştırdı.

Sorumlulukların cinsiyeti yok

Çocuklara yönelik hazırlanan “Bizim Evde Eşitlik Var” etkileşimli hikâye kitabı; kahramanlar Esra ve Murat’ın gözünden renklerin, duyguların, mesleklerin ve ev içi sorumlulukların cinsiyetinin olmadığını göstererek, çocukları eşitlik ve çeşitlilik kavramlarıyla erken yaşlarda tanıştırmayı amaçlıyor. Ailelere yönelik hazırlanan Evde Eşitlik Var Kılavuzu ise cinsiyetçi önyargılar ve ayrımcılığın dilimizde ve davranışlarımızda nasıl açığa çıktığını anlatırken, toplumsal cinsiyet kodlarından bağımsız çocuklar yetiştirmek isteyen ebeveynler ve eğitimcilere yol göstermeyi hedefliyor.